Nastavnik: Samet Murić
Redni br.casa: 173
Nastavna jedinica: Princip rada pneumatskog motora
Tip časa: Obrada
Obrtno kretanje izlaznih vratila može se ostvariti različitim konstruktivnim rješenjem pneumatskog motora. Prva rješenja su bila izvedena kao klipne mašine. Vazduh koji deluje na
klip (dva ili više) preko klipnjače koja je vezana za kolenasto vratilo vrši obrtanje izlaznih vrata.
Obrtno kretanje pogonskog vratila mašine može se ostvariti sa krilcima. Na ekscentrično postavljenom rotoru mašine ugrađena su krilca. Vazduh pod pritiskom ulazi u mašinu kroz otvor:
- Kada je prorez na cilindru 2 postavljen, vazduh dolazi u komoru 3 da bi odatle kroz kanal 4
dospeo u prostor između krilaca 5 i 6 . Pošto je lamela 6 većom površinom izložena pritisku, to će rotor krenuti u smeru strelice. Okretanjem rotora povećava se zapremina između krilaca čime se iskorišćava osobina ekspanzije komprimiranog vazduha.
U svakom položaju rotora, prednja krilca imju izloženu veću površinu pritiska vazduha tako da se javlja jedna sila koja tangecijalno djeluje na obrtnu osu i vrši obrtanje rotora sa krilcima. Usled obrtanja rotora, krilca izlaze iz svog ležišta priljubljujući se svojom spoljnjom površinom po cilindričnom zidu statora, telu mašine, i tako se ostvaruje zaptivanje pri radu. Tokom okretanja rotora prostor između krilaca dolazi do otvora 7 koji ovaj prostor vezuje sa atmosferom.
Otpori kojim je opterećeno izlazno vratilo mogu biti samo manji od obrtnog momenta koji se dobija u mašini. Kada mašina radi bez opterećenja, broj obrtaja može dostići nedozvoljenu vrednost. Broj obrtaja se smanjuje, pa uređaj upušta veću količinu komprimiranog vazduha u komore motora.
Pogonski motor koji kao pogonsku energiju koristi vazduh pod pritiskom može biti izveden kao mašina sa dva spregnuta zupčanika (sl. 33). Jedan zupčanik je pričvršćen za pogonsko vratilo, a drugi se slobodno okreće. Komprimirani vazduh koji dolazi iz mreže deluje na bočne strane zubaca čime se postiže obrtno kretanje oba zupčanika. Na zupčanik koji se slobodno okreće djeluje takođe pritisak vazduha pa se zbog sprege ova dva zupčanika skoro
udvostručuje obrtni moment na izlaznom vratilu. Kada treba dobiti pneumatske alate relativno
male snage, ali velikog broja obrtaja koriste se turbomašine. Kod ovih mašina za pokretanje
turbine koristi se kinetička energija komprimiranog vazduha koji izlazeći iz mlaznice struji
prema lopaticama turbine